In tegenstelling tot wat een hoop mensen denken, is gokverslaving niet iets specifieks van deze tijd. Het is wel zo dat er steeds meer mensen gokverslaafd zijn. Dat komt omdat de bevolking groeit, de mogelijkheden om te gokken groeien en door duidelijke diagnostiek. Maar wat zijn nou de symptomen van een gokverslaving? Hoe herken je het bij jezelf of bij een ander? En wat kan je er aan doen? Dit artikel probeert antwoord te geven over deze vragen.
Wie speelt er niet af en toe op een fruitautomaat in de kroeg, koopt een kraslot? En wie doet er nou niet af en toe mee aan de Oudejaarsloterij. Wij Nederlanders houden wel van een gokje wagen. Bijna de helft van de Nederlanders koopt wel eens lot. Gelukkig doen de meeste mensen het voor een lolletje. Toch zijn er zo een 80.000 mensen die toch echt wel verslaafd geraakt zijn, dit volgens een onderzoek van de Nederlandse Overheid.
Het is bekend van een aantal historische figuren dat zij gokverslaafd waren. De schrijver Dostojevski verspeelde zijn hele vermogen met Roulette, en onze eigen Multatuli verspeelde ook zijn vermogen met datzelfde spelletje. Met andere woorden, het is niet een aandoening van deze tijd alleen. Wel is men bang dat het toe gaat nemen sinds de komst van het internet en de online casino’s.
Symptomen van een gokverslaving
Een gokverslaving is moeilijk te herkennen. De symptomen zijn niet zo duidelijk als bij andere verslavingen zoals drank, drugs of eten. Ook kunnen veel van de symptomen ook aan andere oorzaken te wijten zijn. De verslaafde zelf zal ook vaak ontkennen dat hij of zij verslaafd is. Kortom, de diagnostiek is niet makkelijk voor de familie en kennissenkring.
Toch zijn er wel een aantal punten waaraan je een gokverslaving kan herkennen. Het Jellinek, de belangrijkste verslavingskliniek in Nederland, stelt dat je een verslaving hebt als je vier van de volgende symptomen vertoont:
- Steeds hogere bedragen inzetten om bevrediging te voelen;
- Irritatie als je niet kan gokken;
- Mislukte pogingen om het gokken te minderen of stoppen;
- Een obsessie hebben voor gokken;
- Als je wilt gaan gokken na schrik, angst of depressieve gevoelens;
- Na verlies juist meer gaan gokken;
- Niet eerlijk zijn over hoe vaak en hoe lang je gokt.
- Als jouw relatie of werk problemen ondervindt van jouw gokgedrag;
- Geld lenen om het gokken te bekostigen.
Ben jij gokverslaafd?
Vaak ontkennen verslaafden het voor zichzelf, net als een roker of drinker ook niet zo snel zal toegeven dat hij of zij verslaafd is. Mocht je jezelf, een familielid of een kennis hierin herkennen, dan zijn er gelukkig een groot aantal hulpprogramma’s. Er worden ook zelf hulp programma’s geboden die nuttig zijn voor mild verslaafden. Dus als jij van gokken houd, denk dan goed na over de net genoemde symptomen en ga na of ze op jou van toepassing zijn.
Er is een internationaal erkende test die je kan doen om inzicht te krijgen in de mate van verslaving. Dat is de South Oak Gambling Screen. Deze is in Amerika ontwikkeld in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De test bestaat uit een twintigtal vragen die te maken hebben met de symptomen die hierboven beschreven zijn. Een psycholoog of hulpverlener kan met die test aangeven of je wel of niet verslaafd bent, en in welke mate.
Er zijn inmiddels legio sites waar je zelf tests kan doen. Pas daar wel mee op, want niet alle test zijn betrouwbaar. Zoek vooral naar tests van gerenommeerde klinieken en overheidsinstellingen. Een zelftest kan inzicht geven in jouw gebruik en aangeven of jij wellicht eens over je gokgedrag moet gaan nadenken, of in het ergste geval hulp moet gaan zoeken.
Behandeling van een gokverslaving
Probeer in eerste instantie zelf je gedrag te veranderen. Er zijn soms alternatieve bezigheden te bedenken op momenten dat je een bepaalde behoefte wilt bevredigen, of angst wilt wegnemen. Gok jij bijvoorbeeld omdat je de adrenaline kick nodig hebt, probeer dan eens te gaan karten, mountainbiken of bergbeklimmen. Daar kan je net zo een kick van krijgen, zonder dat je veel geld kwijt bent.
Gok jij omdat je je verveelt? Probeer dan eens een andere hobby of passie te ontwikkelen. Muziek, sporten, schilderen, of tekenen. Er zijn tal van bezigheden te bedenken, die je alleen of in groepsverband kan doen die minder schadelijk zijn dan gokken.
Mocht dat niet lukken, dan is het zaak om professionele hulp in te schakelen. Er zijn veel programma’s die jou kunnen helpen bij de gokverslaving. Praatgroepen kunnen bijvoorbeeld heel verfrissend zijn – in contact komen met lotgenoten verlicht vaak de druk die je op jezelf voelt. Je arts kan je ook goed op weg helpen – soms zijn er andere onderliggende stoornissen zoals ADHD of depressie die de verslaving veroorzaken.
In dat laatste geval zal je doorverwezen worden naar psychologische hulp. Zij werken meestal met Cognitieve Gedragstherapie. Dat is een wereldwijd erkende en succesvolle techniek om mensen van verslavingen af te helpen. Het focust op het herkennen en beïnvloeden van je eigen gedrag. Een therapie kan ook in groepsvorm, met de partner of met familie samen worden afgenomen.
Hier vind je hulp
- HANDS, dit instituut biedt vierentwintig uur per dag (telefonische) hulp. Het staat voor Human Assistance Network for Daily Support.
- Hervitas, Hervitas is beschikbaar voor mensen met een gok- of gameverslaving. Daarnaast bieden ze ook hulp voor mensen die in de directe omgeving iemand kennen met een gokverslaving.
- AGOG, Anonieme Gokkers Omgeving Gokkers biedt gratis en anonieme hulp voor iedereen met een gokverslaving. Ze organiseren bijeenkomsten over het gehele land en hebben geen wachtlijsten.
- Jellinek, Jellinek is een van de grootste instellingen in Nederland voor zorg bij verslaving. Ze bieden hulp bij gokproblemen en hebben veel informatie beschikbaar.
Online zelfhulp
Het al eerder genoemde Jellinek, onderdeel van de Arkin Groep, is Nederlands bekendste kliniek voor behandeling van verslavingen. Zij hebben een online zelfhulp programma samengesteld voor mensen die licht gokverslaafd zijn.
Het programma duurt zes weken, en is een vorm van gedragstherapie. Je bepaalt je doel: verminderen of stoppen; je houdt een dagboek bij om je eigen gedragspatronen in kaart te brengen; en je zet jezelf doelen. Daarnaast heb je contact met mede lotgenoten via een online forum.
